Category: Հայոց լեզու

Սուրբ Ղազար կղզին Վենետիկի լագունայում գտնվող փոքր կղզի է, որը համարվում է հայ մշակույթի, գրականության, գիտության և կրթության կարևոր կենտրոններից մեկը Եվրոպայում։ Այն տարիներով ծառայել է որպես հայկական հոգևոր, գիտական ու մշակութային ժառանգության պահպանման վայր։18-րդ դարում Մխիթար Սեբաստացու ղեկավարությամբ այստեղ հիմնվեց Մխիթարյան միաբանությունը։ Միաբանները կղզին վերածեցին ինթելեկտուալ կենտրոնի՝ ստեղծելով տպագրատուն, գրադարան, թանգարան և կրթօջախ։Սուրբ Ղազար կղզու գրադարանը հայտնի է իր հարուստ պահոցով՝ ավելի քան 200 000 գրքով, ձեռագրերով ու հազվագյուտ հրատարակություններով։ Այստեղ տպագրվել են բազմաթիվ գիտական աշխատություններ, բառարաններ և դասագրքեր, որոնք մեծ ազդեցություն են ունեցել հայկական ու եվրոպական կրթական մտքի զարգացման վրա։(Սամվել)
Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզին հետաքրքիր է զբոսաշրջիկների համար, քանի որ այստեղ գտնվում է Մխիթարյան միաբանության վանքը՝ հայկական կրոնական ու մշակութային ժառանգության կարևոր կենտրոնը։ Կղզում պահվում են հազվագյուտ գրքեր և ձեռագրեր, ցուցադրվում են հայկական արվեստի նմուշներ ու հին տպագրություններ։ Այն Վենետիկի աղմկոտ կենտրոնից դուրս խաղաղ ու մտորումների վայր է, որտեղ հաճախ անցկացվում են մշակութային և գիտական միջոցառումներ։(Դավիթ)
Հովհաննես Այվազովսկին (1817–1900) հայ ծովանկարիչ էր, որի արվեստը մեծապես կապ ունի հայկական մշակույթի և հոգևոր արժեքների հետ։ Նրա կյանքի ընթացքում հայությունն ու հավատը կարևոր դեր էին խաղում ստեղծագործության մեջ։ Այդ պատճառով էլ նրա համար հատուկ նշանակություն ուներ Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզին, որը հայտնի է որպես մխիթարական միաբանության կենտրոն։

Սուրբ Ղազարը գտնվում է Վենետիկի լճակում և XVIII դարից ի վեր դարձել է մխիթարականների՝ հայ կաթոլիկ միաբանության կենտրոնը։ Այնտեղ գործել է հայկական տպագրատուն, գրադարան, գիտական լաբորատորիա, և կղզին դարձել է համաշխարհային կենտրոն՝ հայկական լեզվի, գրականության և պատմության ուսումնասիրության համար։Այստեղ տպագրվել են բազմաթիվ հայերեն գրքեր և բառարաններ, որոնց միջոցով եվրոպացիները ճանաչել են հայկական մշակույթը։

Այվազովսկին իր եվրոպական ճանապարհորդությունների ընթացքում եղել է Վենետիկում, և պատմական աղբյուրների համաձայն՝ այցելել է նաև Սուրբ Ղազար կղզին։
Նա մեծ հիացմունքով է խոսել մխիթարականների աշխատանքի մասին՝ նշելով, որ Սուրբ Ղազարը խորհրդանշում է հայ ժողովրդի հոգևոր տոկունությունն ու մշակութային անսպառ ուժը։Այցելությունից հետո նա նկարել է մի շարք Վենետիկի տեսարաններ, որտեղ արտացոլվում է քաղաքի լույսերի և ջրի նրբությունը։ Թեպետ հատուկ նկար Սուրբ Ղազարի մասին հայտնի չէ, նրա Վենետիկի ծովային պատկերները համարվում են ներշնչված այդ միջավայրից։ (Դավիթ 2)
Սուրբ Ղազարի տպարանն առաջիններից էր Եվրոպայում, որտեղ տպագրվում էին հայերեն գրքեր՝ բարձր գիտական և գեղարվեստական մակարդակով։

Այստեղ տպագրվել են բազմաթիվ դասական հեղինակների գործեր՝ Եղիշե, Նարեկացի, Խորենացի, ինչպես նաև ժամանակակից պատմա-գրական աշխատություններ։

Հայերենից բացի, այստեղ լույս են տեսել նաև եվրոպական լեզուներով աշխատություններ՝ նպաստելով հայ մշակույթի տարածմանը Եվրոպայում։

1717 թ. Մխիթար Սեբաստացին և իր աշակերտները հիմնեցին Մխիթարյան միաբանությունը և բնակություն հաստատեցին Սուրբ Ղազարի կղզում։

Այդ ժամանակվանից կղզին վերածվեց հայկական մշակույթի, գիտության ու կրթության յուրօրինակ օջախի՝ Եվրոպայի սրտում։ (Լեոն)
Փորձագետների երկու տարի տևած ուսումնասիրությունից հետո պարզվել է, որ իրոք, բրոնզե սուրը ոչ թե մի քանի հարյուր տարեկան է, այլ շատ ավելի հին՝ մոտ 5000 տարեկան։ Սուրի պատմության մանրամասներն իմանալու համար համալսարանը դիմել է Վենետիկի Մխիթարյան միաբանությանը։

Հ. Սերոբ Ճամուլյանը արխիվների ուսումնասիրությունից հետո պարզել է, որ մոտ 150 տարի առաջ սուրը Մխիթարյան միաբանության անդամ Ղևոնդ Ալիշանին է նվիրել արվեստի ստեղծագործությունների կոլեկցիոներ, ազգությամբ հայ Երվանդ Խորասարջանը, որը առաջատար ինժեներ-շինարար էր Օսմանյան կայսրությունում։ Երբ 1901 թվականին Ալիշանը մահացել է, նրա ունեցվածքը փոխանցվել է Վենետիկի հայկական եկեղեցուն։(Մհեր)
Այսօր Սուրբ Ղազարը շարունակում է մնալ մխիթարյան միաբանության գլխավոր կենտրոնը։ Թեև կղզում այժմ ապրում են շատ քիչ վանականներ՝ հիմնականում տարեց, նրանք շարունակում են Մխիթար Սեբաստացու սկսած գործը՝ հայ մշակույթի, լեզվի և գիտության պահպանումն ու տարածումը։

Կղզին բաց է այցելուների համար։ Ամեն օր կազմակերպվում են շրջայցեր, որոնց ընթացքում զբոսաշրջիկները կարող են ծանոթանալ հայկական մշակույթին, տեսնել վանական համալիրի այգիները, եկեղեցին, թանգարանը և տպագրատունը։

Սուրբ Ղազարը այսօր համարվում է հայ և իտալական ժողովուրդների բարեկամության խորհրդանիշ։ Այստեղ հաճախ անցկացվում են մշակութային միջոցառումներ, ցուցահանդեսներ և գիտաժողովներ։(Գայանե)

Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզին հետաքրքիր է զբոսաշրջիկների համար, քանի որ այստեղ գտնվում է Մխիթարյան միաբանության վանքը՝ հայկական կրոնական ու մշակութային ժառանգության կարևոր կենտրոնը։ Կղզում պահվում են հազվագյուտ գրքեր և ձեռագրեր, ցուցադրվում են հայկական արվեստի նմուշներ ու հին տպագրություններ։ Այն Վենետիկի աղմկոտ կենտրոնից դուրս խաղաղ ու մտորումների վայր է, որտեղ հաճախ անցկացվում են մշակութային և գիտական միջոցառումներ։

1. Մարմնավորում – ինչ որ բանի կենդանի կամ ֆիզիկական դրսևորում

2. Անհունություն – անվերջության անընդհատ վիճակ

3. Տարափոխություն – մի վիճակից կամ տեղից մյուսը անցում

4. Խորհրդանիշ – նշան որը ներկայացնում է գաղափար կամ երևույթ

5. Անէացում – լիակատար վերացում կամ չգոյացում

6. Անխոցելիություն – ապացուցելի վնասից կամ ազդեցությունից պաշտպանված լինելը

7. Գաղափարախոսություն – հավաքական հայացքների ու համոզմունքների համակարգ

8. Անհատականացում – ինչ որ բանի հարմարեցում կոնկրետ անձի կամ դեպքի համար

9. Անժխտելիություն – այն ինչ չի կարելի հերքել կամ կասկածի տակ դնել

10. Անվրեպություն – սխալներից զուրկ լինելը

11. Կատարելագործում – մի բանի բարելավում և հասցնում առավելագույն որակի

12. Հավերժականություն – ժամանակից անկախ շարունակական գոյություն

13. Տրամաբանություն – մտածողության կանոնների ու սկզբունքների գիտություն

14. Վերաիմաստավորում – ինչ որ բանի նոր իմաստ տալու գործընթաց

15. Փիլիսոփայություն – գոյության գիտելիքի և իմացության վերաբերյալ տեսություն

Օգտվել եմ bararan.am

ծաղրել – հեգնել
հիվանդանալ – տկարանալ
օգնել – աջակցել
հասկանալ – ըմբռնել
մեռնել – անշնչանալ
անտեսել – արհամարհել
ծուլանալ – ալարել
ուրախանալ – երջանկանալ
ճարպիկ – ճարտար
թանկ – արժեքավոր
սպառնալ – վախեցնել
գունատվել – դալկանալ
էժան – մատչելի

.Կետերի փոխարեն գրի՛ր մենք  անձնական դերանվան համապատասխան ձևերը՝ մեր, մեզ մեզնից, մեզնով:

Մեր քաղաքում հիմա շատ բան է փոխվել:
Երկար ժամանակ մեզ պատմում էր, թե որտե՛ղ է եղել և ինչե՛ր է տեսել:
Հիմա նա մեզնից հեռու է հազարավոր կիլոմետրերով:
Գրում է, թե մեզնով է ապրում ու մեզ սպասելով է անցկացնում ժամանակը:
Մի  քանի տարի մեր տանը ապրեց:
Տատս մեզնից բողոքում է, բայց առանց մեզ էլ չի դիմանում:

2.Կետերը փոխարինի՛ր մի դեպքում համապատասխան հարցական, մյուս դեպքում՝ հարաբերական դերաննուններով: Ուշադրություն դարձրո՛ւ կետադրությանը:

Ով, ինչ, երբ, որտեղ, ինչքան:

…ինչքա՞ն.է ջուր հավաքվում այս փոսում:
Ինձ հետաքրքրում է, թե երբ է  ջուր հավաքվում այս փոսում:
ի՞նչ պետք է անեն՝ տարածքի գեղեցկությունը պահպանելու համար:
Իրենք էլ չգիտեն, թե ինչ պետք է անեն տարածքի գեղեցկությունը պահպանելու համար:Ոո՞վ պետք է վերականգնի հատված անտառները:
Ձեզ հարց տվե՞լ եք, թե ով պետք է վերականգնի հատված անտառները:
ինչքա՞ն ժամանակ է պետք՝ ամեն ինչ վերականգնելու համար:
Ճարտարապետին հարցնում են, թե ինչքան ժամանակ է պետք ամեն ինչ վերականգնելու համար:
ո՞վ այդպես գրավեց  քո ուշադրությունը:
Ցո՛ւյց  տուր տեսնեմ , թե … .այդպես գրավեց  քո ուշադրությունը:
ի՞նչ ես պատմելու քո վերջին ճամփորդության մասին:
Գոնե ասա՛, թե ինչ ես պատմելու քո վերջին ճամփորդության մասին:

3.Փակագծում տրված գոյականներն ու բայերը համաձայնեցրո՛ւ ընդգծված դերանունների հետ:

Ոչ ոք չէր լսում(լսել), թե որտեղի՛ց  են գալիս ոտնաձայները:

Ոչ մեկը չփորձեց(փորձել) բարձրաձայնել, բոլորը լուռ նայում էին(նայել):

Բոլոր ճանապարհները(ճանապարհ) մի տեղ տանում են(տանել) :

Բոլորը հավաքվեցին(հավաքվել) եկեղեցու բակում:

Կարծես թե ամբողջ քաղաքը(քաղաք) հրապարակ լցվեց(լցվել):

Ամբողջը ոչնչացավ(ոչնչանալ) մեկ օրում:

4.Այս, այդ, նույն, ես, երբ, ոչինչ, որ, ամեն, մի, իրար, ինքն, բոլոր, ողջ դերանուններով կազմիր նոր բաղադրյալ բառեր:

այսպիսով, այդպիսի , նույնպես, եսասեր, երբևէ, ոչնչություն, որպիսի, ամենակեր, միանշանակ, իրարխաղացում, ինքնամոռաց, բոլորովին, առողջ

1.Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր երեքական անձնական դերանուն:
ա. մյուս, ես—, իրենք—, սրանք, դուք—, դա
բ. ինքը—, նույն, այս, դու—, դրանք, մենք—
գ. մեզնից, ամենքը, նրանք—, ոչ ոք—, ձեր, ոմանք—

2. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր երեքական ցուցական դերանուն:
ա. այս—, ում, նույնքան—, ձեզ, սույն—, որևէ
բ. իրենց, այդպիսի—, քեզ, մեկը, միևնույն—, նա—
գ. նույնպես—, այսինչ—, ամեն մեկը, այդ—, սրանք, ինչպես

3. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր երեքական փոխադարձ դերանուն:
ա. միմյանց—, ամեն մեկին, իրար—, դրանց, մեկմեկու—, ոչ մեկը
բ. ոմանց, իրարից—, ուրիշին, մեկմեկի—, ոչնչով, միմյանցով—

4. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր երեքական հարցական դերանուն:
ա. այնպիսի, ինչպիսի՞—, ո՞ր—, համայն, ո՞վ—, նա
բ. որքա՞ն—, մեկը, այնինչ, ի՞նչ—, ո՞ր—, որևիցե,
գ. երբևէ, որտե՞ղ—, ոմանց, ե՞րբ—, ուրիշ, քանի՞—:

5. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր երեքական հարաբերական դերանուն:
ա. ինչու—, նույն, որչափ—, սրա, ում—, այսպիսի
բ. նույնքան, ինչպես—, որևէ, նրանք, որքանով—, որից—
գ. որտեղի—, նույնպիսի, ինչքան—, ամեն ոք, քանիսը—, դա: