Posted in Մայրենի, Uncategorized

Կրկնողական առաջադրանքներ, գոյական

1. Առանձնացրու անձնանիշ և իրանիշ  գոյականները:
Գունդ-իրանիշ, գնդապետ-անձնանիշ, գնդացիր-իրանիշ, Եգիպտոս-իրանիշ, եգիպտացի-անձնանիշ, եգիպտացորեն-իրանիշ, թիզ-իրանիշ, թզուկ-անձնանիշ, ձիակառք-իրանիշ,, կառապան-իրանիշ,, վաճառատուն-իրանիշ,, վաճառական-անձնանիշ, ուղեվարձ-իրանիշ,, ուղևոր-անձնանիշ-, վերելք-իրանիշ,, վիրաբույժ-անձնանիշ, հնդկացի-անձնանիշ, հնդկացորեն-իրանիշ,, հայանձնանիշ, Հայաստան-իրանիշ,, դերբայ-իրանիշ,, դերասան-անձնանիշ, հացաբույս-իրանիշ,, հացթուխ-անձնանիշ, խոհարարանձնանիշ, խոհանոց-իրանիշ,, լրագիր-իրանիշ, լրտես-անձնանիշ, հետախույզ-անձնանիշ, հետևանք-իրանիշ,:

2. Առանձնացրու -թանձրացական և վերացական գոյականները:
Երամ-թանձրացական, հույս- վերացական, կասկած- վերացական, պատիվ- վերացական, վերարկու-թանձրացական, ճաշակ- վերացական, ճաշ-թանձրացական, կարոտ-վերացական, ծխախոտ-թանձրացական, գութ- վերացական, նախանձ- վերացական, երաժիշտ-թանձրացական, բնավորություն- վերացական, քար-թանձրացական, արձագանք- վերացական վերացական, ծառ-թանձրացական, հուշ- վերացական, հուշարձան-թանձրացական, վախ-վերացական, նկար-թանձրացական, բողոք- վերացական, դասագիրք-թանձրացական:

3.Որտեղ անհրաժեշտ է, գրիր մեծատառով:

Անդրկովկաս, Ուկրաինայի հանրապետություն, Վանա լիճ, Գերմանիայի դաշնություն, Խաղաղ օվկիանոս, Միջերկրական ծով, Կովկասյան լեռնաշղթա, Ատլանտյան օվկիանոս, Բալթիկ ծով, Գեղամա լեռներ, մայրաքաղաք Երևան, առյուծ Մհեր, Սասունցի Դավիթ, անբան Հուռի, Պարզ լիճ, Կոտայքի մարզ, Արփա գետ, Պարույր Սևակ:

4.Ածանցների օգնությամբ հասարակ գոյականները դարձրու անձնանուններ:
Լույս, լեռ-, գառ-, թագ-ուհի, նազ, վարս, վարդ, ցող, արծիվ, սաթ, խաչ:
Օրինակ՝ լեռ-Լեռնիկ, Լեռնուհի:

Արշալույս,Լեռնաբեռդ, Գառնի, Թագուհի, Նազենի, Վարսինե, Վարդան, Ցողիկ,Արծվանիստ, Սաթեն, Խաչիկ։

5.Առաջին շարքի գոյականների հոմանիշները գտիր երկրորդ շարքում և գրիր կողք կողքի:
ա. սարսափ, ավարտ, գրոհ, տանջանք, ծիծաղ, որոշում:
բ.  հարձակում, տառապանք, քրքիջ, ահ, վճիռ, վերջ:

Սարսափ – ահ

Ավարտ – վերջ

Գրոհ – հարձակում

Տանջանք – տառապանք

Ծիծաղ – քրքիջ

Որոշում – վճիռ

ա. հոտ, բողոք, հռչակ, ցավ, վախ, զայրույթ:
բ.   համբավ, կսկիծ, ցասում, գանգատ, բույր, երկյուղ:

Հոտ – բույր

Բողոք – գանգատ

Հռչակ – համբավ

Ցավ – կսկիծ

Վախ – երկյուղ

Զայրույթ – ցասում

6.Յուրաքանչյուր շարքից վերցրու մեկական գոյական և կազմիր վեց բարդ գոյական:

ա. գիր, քաղաք, ծով, որս, լեռ, զարկ:

Լեռագագաթ, Լեռնաբերդ, լեռնաշխարհ, լեռնաշղթա
բ.  նկար, շղթա, սեղան, երակ, պետ, գող:

պետականություն, խմբապետ, գնդապետ, գյուղապետ, անտառապետ։

ա. մայր, պատկեր, ավազակ, ճակատ, գինի, պար:

մայրապետ, աստվածամայր, մայրաքաղաք
բ.  սրահ, մարտ, գործ, խումբ, պետ, տուն:

հյուրատուն, տնվոր, գինետուն, տնամերձ

7. Առաջին շարքի գոյականներից և երկրորդ շարքի վերջածանցներից հնարավոր բոլոր տարբերակներով կազմիր ածանցավոր գոյականներ:
ա. արհեստ, խմոր, թագ, գազան, հավաք, հեծանիվ, որս, զինվոր, դատ, ճանապարհ, բառ, ներկ, առևտուր, երշիկ, խորհուրդ:
բ.  -անոց, -ական, -արար,- որդ, -ավոր, -արան, -եղեն:

Արհեստանոց, արհեստաոր, խմորեղեն, թագաոր, գազանանոց, հավաքական, հեծանվորդ, որսորդ, զիմորական, դատարան, դատական, դատավոր, ճանապարորդ, բառարան, ներկարար, արևտրական, երշիկեղեն, խորհրդավոր, խորհրդական:

8.Տրված գոյականների հոլովված ձևերը դարձրու ուղիղ:
Երկնքի, ծերունու, տան, քրոջ, տարվա, առվի, մարդու, խմբում, սրտից, մոր, ծաղկով, փշատենու, գարնան, կավճով, վշտից, մանկության, պատվով, տիրոջ, շարժման, ամուսնու, թփի, արյան, հաշվից, աշնան, անկյան, կնոջից, քեռու, որդու, ձյան, ձկան, գրկից, աղավնու, գրքում, շան:
Օրինակ՝ երկնքի-երկինք, ծերունու-ծերունի:

տուն, քույր, տարի, առու, մարդ, խումբ, սիրտ, մայր, ծաղիկ, փշատենի, գարուն,կավիճ, վիշտ, մանկություն, պատիվ, տեր, շարժում, ամուսին, թուփ, արյուն, հաշիվ, աշուն, անկյուն, կին, քեռի, որդի, ձյուն, ձուկ, գիրկ, աղավնի, գիրք, շուն։

Posted in Մաթեմատիկա

Մաթեմատիկա

30.03.2022թ

1.Եթե անհայտ թիվը կրկնապատկենք և նրան գումարենք 11 ,ապա կստանանք 49:Գտի՛ր անհայտ թիվը ։
2x-11=49
2x=49-11
2x=38
x=38:2
x=19

2. Եթե անհայտ թիվը եռապատկենք և նրան գումարենք 24 ,ապա կստանանք 120: Գտի՛ր անհայտ թիվը ։
3x+24=120
3x-120-24
3x=96
x=96:3
x=32

3.Եթե թվի եռապատիկը փոքրացնենք 15-ով ,ապա կստանանք 66 :Գտի՛ր անհայտ թիվը ։
3x-15=66
3x-66+15
3x=81
x=81:3
x=27


4.Եթե անհայտ թվին ավելացնենք 23 և արդյունքը եռապատկենք , կստանանք 250-ից 34-ով փոքր թիվ ։
(x+23)x3=250-34
3x+69=250-34
3x=250-34-69
3x=147


5․Երկու թվերից մեկը 4 անգամ փոքր է մյուսից ։ Գտեք այդ թվերը ,եթե նրանց գումարը 115 է։
4x+x=115
5x=115
x=115:5
x=23


 6.երկու բնական թվերի գումարը 31 է,իսկ տարբերությունը՝ 5 : Գտի՛ր  այդ թվերը:
x+x=31-5
2x=26
x=26:2
x=13


7.Կատարե՛ք բազմապատկում.

ա) 3 ⋅ 2,95=8,85 ,    դ) 17,32 ⋅ 2=34,64

բ) 16,387 ⋅ 6=98,322 , ե) 1,11 ⋅ 3=3,33 ,

գ) 0,72 ⋅ 5=3,6 ,    զ) 2 ⋅ 10,3=20,6 ,

8.Կատարե՛ք գումարում  կամ  հանում

3,2+1,5=4,7          4,12+5,17=9,29            7+145,58=152,58

32,9-12,8=20,1      48,28-13,28=35         158 -46,04=111,96

Posted in English

English

Customer 1: Can I have an orange juice, please?

Server: Regular or large?

Customer 1: How big is a large?

Server: This is a large. This is a regular.

Customer 1: I’ll have a large, then, please. Without ice.

Server: OK, coming up.

Customer 1: Sorry, I wanted freshly squeezed orange juice.

Server: I’m afraid we only have bottled juices.

Customer 1: Oh, then I’ll have an apple juice instead, please.

Server: Here you go. That’s £3.50, please.

Customer: Thanks.

Server: Thank you.


Server: Can I help anyone?

Customer 2: Who’s next?

Customer 3: You were first, I think.

Customer 2: What teas do you have?

Server: Breakfast tea, mint and green tea.

Customer 2: A mint tea and a slice of lemon cake, please.

Server: To eat in or take away?

Customer 2: Take away, please.

Server: There you go. That’ll be £4.20, please.

Customer 2: Sorry, I’ve only got a fifty.

Server: That’s OK. Here’s your change … 5, 10, 30, 50.


Server: Who’s next?

Customer 4: Can I have a …

Customer 3: Sorry, I think I was in front of you. 

Customer 4: Oh, sorry! 

Customer 3: Can I have a chocolate chip cookie, please?

Server: Would you like a drink with that?

Customer 3: No, thanks. Just the cookie.

Server: OK, then. That’s 95p, please.

Customer 3: Thanks. I think that’s right.

Server: 50, 70, 80, 85, 90, 92, 94, yep, 95. Thank you.

Task 1

1. Customer 1 orders a large bottle of orange juice.

False

2. The apple juice costs £3.15.

False

3. Customer 2 is not going to have their tea and cake inside the café.

True

4. Customer 2 pays with a twenty pound note.

False

5. Customer 3 orders something to drink.

False

6. The cookie costs 85p.

False

Task 2

I am afraid we only have bottled juices.
I’ll have an apple juice instead.
Sorry, I wanted freshly squeezed orange juice.
To eat in or take away ?
Sorry, I think I was in front of you.
No, thanks. Just the cookie.

Posted in Uncategorized

Մակբայակերտ ածանցներ


Մակբայակերտ ածանցներն են`
պես- հոգեպես, ֆիզիկապես
բար- աստիճանաբար, հայրաբար
որեն- վեհորեն, քնքշորեն
ովին- կամովին, հիմնովին
ակի- շեշտակի, շեղակի

Տրված գոյականներից ածանցման միջոցով կազմել մակբայներ։
Հոգի-հոգեպես
դիվանագետ-դիվանագիտորեն
ընկեր-ընկերաբար
գազան-գազանաբար
խումբ-խմբովին
եղբայր-եղպայրաբար
վերջ-վերջապես
ազգ-ազգովին
նյութ-նյութորեն
գլուխ-գլխովին
բարեկամ-բարեկաբաբար

Հետևյալ մակբայները գործածել բայերի հետ։
Ազնվորեն-կռվել
օրեցօր- չաղանալ
տարեցտարի-նիհարել
խորապես-մտածել
մեն-մենակ-ապռել
կուզեկուզ-նստել
հավիտյան-ապռել
բարոյապես-կործանվել
հայրաբար-խնամել
լռելյայն-մտնել
բերնեբերան-բամբասել
խումբ- խումբ-ծիծաղել
արագ-արագ-անիծել
վերջիվերջո-պառտվել
հոտնկայս-ածղատել
ներքուստ-ազնվանալ
նյութապես-

Տրված ածականներից ածանցման միջոցով կազմել մակբայներ։

ես- հոգեպես, ֆիզիկապես
բար- աստիճանաբար, հայրաբար
որեն- վեհորեն, քնքշորեն
ովին- կամովին, հիմնովին
ակի- շեշտակի, շեղակի


Խորամանկ—խորամանկորեն
խոլ—խոլաբար
դաժան—դաժանաբար

Posted in Մայրենի, Uncategorized

Ածանցավոր բայեր

Ըստ կազմության՝ բայերը լինում են պարզ և ածանցավոր։

Ածանցավոր բայերը չորս տեսակի են` սոսկածանցավոր, պատճառական, բազմապատկական և կրավորական:

Սոսկածանցներն են՝ ան, են, ն, չ`  մեծ-ան-ալ, վախ-են-ալ, գտ-ն-ել, կոր-չ-ել և այլն:

Պատճառական ածանցներն են՝ ացն, եցն, ցն:  Պատճառական բայերը կազմվում են`

1Ա  խոնարհման պարզ և ան սոսկածանցավոր բայերից` ացն ածանցով` խաղալ-խաղացնել, քարանալ-քարացնել:

2Ե  խոնարհման պարզ և են սոսկածանցավոր բայերից` եցն ածանցով` քայլել-քայլեցնել, վախենալ-վախեցնել:

3.Ն, չ սոսկածանցավոր բայերից` ցն ածանցով` հասնել-հասցնել, փախչել-փախցնել:

Կան շատ բայեր, որոնցից ածանցներով պատճառական բայ չի կազմվում: Այսպիսի բայերի պատճառականը կազմվում է տալ բայի հարադրությամբ` բերել-բերել տալ, զարդարել-զարդարել տալ և այլն:

Կան բայեր, որոնցում կա ցն տառակապակցությունը` հարցնել, լցնել,վերցնել, սակայն դրանք պատճառական բայեր չեն, քանի որ առանց ցն -ի ձևեր չունեն:

Բազմապատկական ածանցներն են՝ ատ, ոտ, կոտ, տ` կտրել-կտրատել, խոցել-խոցոտել, թռչել-թռչկոտել, պատռել-պատռտել:

Ածանցներով բազմապատկական բայեր կազմվում են շատ քիչ բայերից: Բազմապատկական բայեր են կազմվում նաև արմատի կրկնությամբ` վազել-վազվզել, քաշել-քաշքշել և այլն, դարձյալ ոչ բոլոր բայերից:

Կազմությամբ կրավորական  կոչվում են այն բայերը, որոնց կազմում կա կրավորական ածանց:Կրավորական ածանցն է վ -ն` գրել-գրվել, կառուցել-կառուցվել, հեռանալ-հեռացվել, կարդալ-կարդացվել: Բացի ածանցավոր բայերից կան նաև հարադրական  բայեր: Դրանք բարդ բառեր են, դրանց բաղադրիչները գրվում են առանձին, բայց իմաստով համարժեք են մեկ բայի՝ բարև տալ-բարևել:

Առաջադրանքներ

1.Տրված արմատներից բայեր կազմի՛ր և ընդգծի՛ր արմատի և ել կամ ալ վերջավորության միջև եղած մասը:
Օրինակ`

տես — տեսնել, բարձր — բարձրանալ:

Ա. Ընկեր-անալ, թանձր-անալ, խոր-անալ:

Բ. Վախ-ենալ, կամ-ենալ, մոտ-ենալ:

Գ. Հաս-նել, անց-նել, հագ-նել:

Դ-. Թիռ-չել, սառ-ել, կիպ-չել:

2.Տրված բայերը պատճառական դարձնող ածանցները թվի՛ր:

Մեծացնել, հեռացնել, գգացնել, վախեցնել, հիշեցնեյ, թռցնել, տեսցնել:

Posted in Մայրենի, Uncategorized

Գտնել տրված բայերի արմատները և որոշել, թե ինչ խոսքի մասերի են պատկանում դրանք:
Մատռվակել-մատռվակ-գոյական, պղծել-պիղծ-գոյական, հնձել-հունձ-գոյական, վճարել-վճար-գոյական, երկրորդել-երկու- գոյական, գրկել-գիրկ- գոյական, մրրկել-մրիկ- գոյական, անարգել, նույնանալ-նույն- գոյական, կախարդել-կախարդ- գոյական, խարդախել-խարդախ, երկուանալ-երկու- գոյական, նյութել-նյութ- գոյական, կապտել-կապույտ-գոյական, բուրել-բույր- գոյական, ոչնչանալ-ոչինչ, պայտել-պայտ- գոյական, մաքրել-մաքուր- գոյական, ծառայել-ծառա- գոյական, ապշել-ապուշ- գոյական:


Հետևյալ առածներում լրացնել համապատասխան բայերը:
Ջրի բերածը ջուրը կտանի:
տաշած քարը գետնին չի մնա:
Ուրիշի հացով փոր չի կշտանա:
Խոսք կա սարի գլուխ կհանի, խոսք կա​` սարից ներքև կգլորի:
Խոսք կա մի փութ մեղրով չի ուտվի:
Աշխարհը շինողն ու քանդողը լեզուն է:

Հետևյալ գոյականներով և համապատասխան բայերով կազմել երեքական դարձվածք:
Աչք ծակել,

Աչքով տալ

աչքով անել

Գլուխ կոտրուկ

գլուխ տալ

գլխի ընկնել

խելքի գալ

խելք տալ

խելքը գցել

ձեռք մեկնել

ձեռք առնել

ձեռք տալ

սիրտ կոտրել

սիրտ առնել

սիրտ անել

հոգի դնել

հոգի առնել

հոգի տալ

Որոշիր տրված խոնարհված բայերի դեմքը, թիվը, ժամանակը
:
Սովորեցի-եզակի-առաջին-ներկա
գրել եմ-եզակի-առաջին-անցյալ
կարդում ենք-հոգնակի-առաջին-ներկա
ավարտել եք-հոգնակի-երկրորդ-անցյալ
նկարելու ես-եզակի-երկրորդ-ապառնի
երգում էին-հոգնակի-երրորդ-անցյալ
հոգնեցրիր-եզակի-երկրորդ-ներկա
կորցնում են-հոգնակի-երրորդ-ներկա
բնակվել է-եզակի-երրորդ-անցյալ
վախենում էիր-եզակի-երկրորդ-անցյալ
թարգմանում էինք-հոգնակի-առաջին-անցյալ
օրհնեց-եզակի-երրորդ-անցյալ
տխրել են-հոգնակի-երրորդ-ներկա